42 - 700 Lubliniec, ul. płk. St. Wilimowskiego 8 34 351 14 21 sp4.lubliniec@wp.pl
logosp4 4
SZKOŁA PODSTAWOWA NR 4
im. 74 Górnośląskiego Pułku Piechoty

    Patron szkoły

    2 października 1919 z połączenia II, III i IV Batalionów Obrony Krajowej zorganizowany został 1 Pułk Obrony Krajowej. 1 stycznia 1920 oddział przemianowany został na 2 Pułk Rezerwowy. 26 stycznia tego roku jednostka przemianowana została na 159 Pułk Piechoty Wielkopolskiej i włączona w skład Grupy Zachodniej Frontu Wielkopolskiego (przemianowanej na VII Brygadę Rezerwową). 5 marca 1921 przemianowany został na 74 Pułk Piechoty. Dnia 14 maja 1922 roku w Biedrusku, w obecności Naczelnika Państwa marszałka Józefa Piłsudskiego, delegacja powiatu lublinieckiego wręczyła uroczyście sztandar pułkowy ufundowany przez władze miasta i mieszkańców powiatu.

    Dnia 18 czerwca 1922 roku na podstawie rozkazu gen. Szczeptydzkiego, Pułk wyruszył z poligonu w Biedrusku do Herb Polskich. W dniu 26 czerwca 1922 roku Pułk uroczyście witany dotarł do Lublińca.

    W 1932 roku, w 10 rocznicę wkroczenia 74 Pułku Piechoty do Lublińca, Pułk otrzymał jako jedyny w Wojsku Polskim nazwę Górnośląski.

    W Lublińcu 74 GPP stacjonował 17 lat, to jest do dnia 1 września 1939 roku.

    • por. / kpt. Antoni Nieborak (2 X 1919 - 21 VII 1920) urodził się 11 stycznia 1882 roku. 5 maja 1919 roku został oficjalnie przyjęty do Sił Zbrojnych Polskich w byłym zaborze pruskim, jako oficer byłej armii niemieckiej z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podporucznika i jednocześnie mianowany porucznikiem ze starszeństwem z 1 października 1918 roku. Służbę w Armii Wielkopolskiej liczono mu od 1 stycznia 1919 roku.

      16 marca 1919 roku rozpoczął formowanie 2 Pułku Strzelców Wielkopolskich, później przemianowanego na 56 Pułk Piechoty Wielkopolskiej. 1 maja tego roku obowiązki dowódcy pułku przekazał kapitanowi Zygmuntowi Łęgowskiemu, a sam objął obowiązki dowódcy batalionu zapasowego pułku.

      4 października 1919 roku został wyznaczony czasowo dowódcą 1 Pułku Obrony Krajowej, który formował się w Pniewach. 1 stycznia 1920 roku dowodzony przez niego oddział został przemianowany na 2 Pułk Rezerwowy, a 26 stycznia 1920 roku na 159 Pułk Strzelców Wielkopolskich. W lipcu 1920 roku z powodu poniesiony strat pułk został czasowo rozwiązany. 20 lipca 1920 roku został dowódcą I Batalionu 66 Kaszubskiego Pułku Piechoty, który po zakończeniu działań wojennych stacjonował w Chojnicach.

      3 maja 1922 roku został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 424. lokatą w korpusie oficerów piechoty, a jego oddziałem macierzystym był wówczas 74 Pułk Piechoty.

    • por. Walenty Peszek (p.o. 21 VII - 4 VIII 1920) urodził się 11 lutego 1897 roku w Białobrzegach, w powiecie łańcuckim, w rodzinie Józefa i Zofii z Trojnarów. W czerwcu 1917 roku złożył egzamin maturalny w cesarskim i królewskim Gimnazjum Realnym w Łańcucie. W czasie I wojny światowej walczył w szeregach cesarskiej i królewskiej Armii. Służył w c. i k. 90 Pułku Piechoty. Awansował na podporucznika. Ranny na froncie. Od sierpnia 1916 roku do stycznia 1917 roku przebywał w szpitalu.

      W listopadzie 1918 roku został przyjęty do Wojska Polskiego. Walczył w obronie Lwowa, jako dowódca plutonu, a następnie dowódca ochotniczej kompanii 5 Pułku Piechoty Legionów z Łańcuta. W latach 1919-1920 walczył na wojnie z bolszewikami. W lutym 1920 roku awansował na porucznika. W lipcu 1920 roku objął dowodzenie kompanią w 159 Pułku Piechoty Wielkopolskiej. 5 sierpnia 1920 roku Chotomowie objął dowództwo I batalionu 167 Pułku Piechoty, który w następnym roku został przemianowany na 75 Pułk Piechoty.

    • mjr / płk Milan Marszałek (21 X 1920 - 1 VI 1932)

    • ppłk dypl. Józef Gruszka (p.o. 1 - 18 VI 1932)

    • Pułkownik Wacław Wilniewczyc  (18 VI 1932 - 4 IX 1939) urodził się 7 marca 1889 roku w Rosji w guberni Irkuckiej sioło Kimiltiej na Syberii. Zaciągnięty do rosyjskiego wojska na początku I wojny światowej dostaje się do niemieckiej niewoli i przebywa w niej do końca wojny. Z chwilą odzyskania przez Polskę niepodległości  wstępuje do Wojska Polskiego. Najpierw jako dowódca kompanii w 41 suwalskim pp w roku 1920 r. W 1922 r. mianowany na stopień majora i przeniesiony do 27 pp w Częstochowie na stanowisko dowódcy batalionu. W 1927 r. służy w KOP w Klecku. W roku 1930 r. awans na podpułkownika i w 1931 roku przeniesiony do 9 pp Legionów w Zamościu jako zastępca dowódcy pułku. W 1932 roku przeniesiony do Lublińca na stanowisko dowódcy 74 GPP. W roku 1933 awans na stopień pułkownika.
      Pułkownik znajdował się w ścisłym gronie dowódcy 7 DP generała Janusza Gąsiorowskiego. Na jego osobisty rozkaz pułkownikowi Wilniewczycowi wraz z grupą oficerów udaje się wyjść z okrążenia i przygodnym samochodem udaje się w kierunku Kielc gdzie miała nastąpić reorganizacja  7DP. Wraz z nim jest porucznik Stanisław Nowiński, dowódca plutonu pionierów 74 GPP.

      W dniu 5 września 1939 roku organizuje obronę drogi wylotowej z Kielc w kierunku Krakowa. W trakcie walk ginie porucznik Nowiński. Po zakończonej obronie, wieczorem dnia 5 września ukrywa się w mieszkaniu kolejarza pana Eubicha, który daje mu cywilne ubranie. Celem pułkownika Wilniewczyca było przedostanie się do Sandomierza i przekroczenie Wisły celem dołączenia do walczących wojsk. Niestety, nie zdążył. W październiku 1939 roku znajduje się w Warszawie i zaczyna organizować podziemne struktury walki. Jest w ścisłym dowództwie ZWZ AK pod pseudonimem „Willi”. Ginie śmiercią tragiczną dnia 31 lipca 1944 roku w Zielonce pod Warszawą gdzie mieszkał w willi swojego brata Piotra Wilniewczyca, słynnego współkonstruktora pistoletu VIS wz.35 oraz pistoletu maszynowego „Mors”. Ginie podczas ostrzału artyleryjskiego zachodniego brzegu Wisły przez wojska sowieckie. Pochowany na Powązkach.

     

    Bezpośrednio po ustanowieniu działań wojskowych III powstania przez pewien czas szalały na Górnym Śląsku bojówki Niemieckiej Organizacji Bojowej (Die Deutsche Kampforganistion) określanej jako Kamforganisation Oberschlesiens lub Samoobrony Górnego Śląska (Selbstsschutz Oberschlesiens). W tym czasie na terenie powiatu lublinieckiego jeszcze w konspiracji przygotowano sztandar, który miał zostać wręczony pułkowi Wojska Polskiego mającego objąć stały garnizon w Lublińcu.

    Ludność Śląska z utęsknieniem oczekiwała przybycia pułku. Dnia 22 maja 1921 r. do obozu ćwiczebnego w Biedrusku pod Poznaniem przybyła szesnastoosobowa delegacja powiatu lublinieckiego oczekującego na przyłączenie do Polski, która przywiozła dla 74 Górnośląskiego Pułku Piechoty ufundowany przez miejscowe społeczeństwo sztandar. Na uroczystościach poświecenia i wręczenia sztandaru pułkowi, która odbyła się nader imponująco, przybył Marszałek Józef Piłsudski i generalicja.

    Dnia 22 czerwca 1922 r. 74 Górnośląski Pułk Piechoty (dalej: 74GPP) wkroczył na ziemię Piastów, której lud pozostał wierny Macierzy.

    W dziesiątą rocznicę wkroczenia pułku do Lublińca, odtworzono uroczystość wkroczenia pułku do miasta. Dla upamiętania tej chwili do sztandaru pułkowego przypięto biało-czerwoną szarfę.

    Pogranicza i przedpola miasta Lublińca w pierwszym dniu wojny bronił I batalion pod dowództwem mjr Józefa Pelca, wzmocniony baterią haubic 100mm, dowodzoną przez kpt. Bogdana Algusiewicza. Pierwszy batalion i sztab pułku pozostały w koszarach z tym, że codziennie około godz. 16.00 sztab pułku w gotowości bojowej ze sztandarem pułkowym udawał się na przewidziane stanowisko dowodzenia (magazyn amunicji w lasku pod Kochanowicami, przy drodze do Częstochowy ). O świecie wracali w komplecie do koszar. Przemieszczenia odbywały się przy zachowaniu tajemnicy, bez jakichkolwiek ceremonii. Sztandar pułkowy złożony w futerale znajdował się na samochodzie ciężarowym.

    W czasie walk w okolicach Janowa tabor pułkowy wraz z samochodem ciężarowym, na którym znajdował się sztandar pułku nie dotarł do wyznaczonego miejsca. W drodze został ostrzelany przez niemieckie ciężkie karabiny maszynowe.  Alojzy Kosmala zabrał sztandar z samochodu, zatrzymał motocyklistę (plut. rez.) i na przełaj podążyli do lasu, w którym znajdował się pułk. Od tej chwili sztandar znajdował się w punkcie dowodzenia pułku na wzgórzu (las-gajówka)m około 3 km na zachód od Janowa. Po naradzie u dowódcy dywizji, dowódca pułku wydał rozkaz zakopania sztandaru. Na punkcie dowodzenia wykopano dół i złożono w nim sztandar zwinięty w pokrowcu skórzanym. Zakopanie odbyło się bez ceremonii, przy terkocie ciężkich karabinów maszynowych i wybuchów pocisków artyleryjskich, których Niemcy nie szczędzili. Drzewo, pod którym zakopano sztandar oznaczono trzykrotnym nacięciem pnia.

    Po zakończeniu działań wojennych, sztandar pułku wyjęto z ziemi i przechowano.

    W dniu 6 grudnia 1952 r. sztandar przekazany został do Muzeum Wojska Polskiego przez Wojewódzki Urząd Bezpieczeństwa Publicznego w Katowicach.

    Kontakt

    Szkoła Podstawowa nr 4
    im. 74 Górnośląskiego Pułku Piechoty
    42-700 Lubliniec, ul. płk. St. Wilimowskiego 8
    34 351 14 21
    NIP  575-18-93-171
    sp4.lubliniec@wp.pl
    Po-Pi: 6.45 - 16.00

    Inspektor Ochrony Danych Osobowych: Adam Adamczyk Centrum Usług Wspólnych tel. 34/351 37 94 iod@cuw.lubliniec.pl

    Na skróty

    logo men24 kurat logo
    oke logo BIP logo
    epuap2 dek dost